Ook in zakelijke communicatie is 'je' steeds meer ingeburgerd
In Gent is het gedaan met vousvoyeren in de stadscommunicatie. De burger met 'jij' aanspreken is de regel die de 'stropkes' vanaf nu zullen gebruiken. Dat is opvallend en zeker niet gebruikelijk... maar misschien ook niet verkeerd. Sowieso is het een kwestie waar elke copywriter mee te maken krijgt. Een blogje hierover leek mij op zijn plaats.
Het begon 15 jaar geleden...
Koppie bestaat ondertussen ruim vijftien jaar. Op die tijd is er op vlak van de aanspreking toch wel wat veranderd. Toen ik begon als copywriter was 'u' de standaard bij zowat alle zakelijke communicatie. Het moest al een tekst van jongeren voor soortgenoten zijn voor ik nog maar kon denken aan 'je'.
Wel had ook toen al de U in plechtstatige kapitalen enkel een plaats in het begin van de zin. Om middels een gigantische U een paar kilo extra respect over de lezer te strooien was toen al not done. Maar toen moest je in feite niet twijfelen: in zakelijke communicatie spraken we de ontvanger aan met 'u'.
"15 jaar geleden moest je niet twijfelen. In zowat elke vorm van zakelijke communicatie was 'u' de juiste keuze."
Taal vs communicatie
Toch heb ik in mijn werk altijd een strijd ervaren tussen 'u' en 'jij'. En als copywriter bekijk je deze kwestie ook minder vanuit een taalkundige hoek, maar meer vanuit een communicatieve visie. Ik wil hiermee zeggen dat je als copywriter vooral denkt over hoe ik een boodschap het best kan overbrengen. Taal is daarbij een middel, maar geen doel op zich. Als boutade zeg ik soms dat indien een boodschap beter scoort als ik tien schrijffouten in de tekst zet, ik niet zou twijfelen. Zeker in tijden van Facebook begin je soms te twijfelen: correcte spelling lijkt soms eerder een handicap om een bepaalde doelgroep te bereiken.
"Als copywriter is taal enkel een middel en geen doel op zich. Daarom bekijk ik de keuze tussen 'u' en 'je' toch vanuit een ander perspectief. Voor mij is het enige wat telt dat ik de boodschap zo goed en zo krachtig mogelijk kan overbrengen.
Een stijve u?
Toch hoorde ik vaak iets in de zin van: "We willen 'je' gebruiken, want dat is minder stijf". Ik vind alleszins niet dat 'u' stijf en pompeus is. Het is een aanspreking die perfect kan gebruikt worden in een vlotte zakelijke tekst. Het gebruik van 'je' is nog iets persoonlijker en 'u' geeft iets meer afstand. Maar het verschil is niet bijster groot.
Is de toekomst aan 'jij'?
Gaat 'je' nu voorgoed de troon bestijgen in zakelijke communicatie? Ik betwijfel het. Volgens mij zal het spanningsveld altijd bestaan tussen 'u' en 'je', waarbij de keuze soms in details zit. Stad Gent wil op een gelijke voet communiceren met de inwoners en dat is prima. Volgens mij kan dat ook met 'u', maar als ze de keuze maken voor 'je' kan dat zeker verdedigd worden.
Wel zal een 'je' beter passen in berichten die neutraal of positief zijn. We zijn blij dat de stad Gent je een subsidie mag geven voor je buurtfeest. Minder goed zal het overkomen in negatieve berichten. Wij vragen je om binnen de twee weken het sluikstort op te ruimen in je straat.
Kiezen is winnen
Zoals bij veel taalkwesties is een keuze maken en die consequent volhouden heel belangrijk. Ook bij Koppie is dat de belangrijkste regel.
Zo verzorgen we onder meer de eindredactie van De Woonweter, een magazine van een sociale huisvestingsmaatschappij. Daar is de keuze duidelijk gemaakt voor 'je'. Toen we 800 standaardbrieven 'klantvriendelijk' hebben herwerkt voor Stad Antwerpen, was de keuze logisch voor 'u'.
We hebben in die brieven voor Stad Antwerpen andere ingrepen gedaan om de inhoud van de brieven duidelijk te maken, zoals:
Het praktisch verduidelijken van de inhoud (wat wordt er van mij verwacht / wat houdt deze brief concreet in voor mij)
Alle technische termen te vermijden. Enkel indien ze noodzakelijk waren hebben we ze onderaan gebundeld. Alles wat ingewikkelde 'overheidstaal' was, hebben we toen buiten de boodschap gezet.
Zoals vaak: actief schrijven in korte zinnen. U wordt gevraagd om zich binnen de tien werkdagen aan te melden in het stadhuis? Nope... We vragen u om zich aan te melden in het stadhuis. Doe dat zeker voor 15 juli 2019. Dat is vééééél beter te begrijpen.
Eenvoudige Engelsen
De discussie tussen 'u' en 'je' is wel iets dat we onszelf hebben aangedaan. Onze Germaanse vrienden uit Engeland hebben enkel een 'you' die altijd past en twijfelen is dus sowieso overbodig. Maar het leven mag nu ook niet altijd te eenvoudig zijn, vindt u niet. Of vind je niet?
Filip Van Duyse - Zaakvoerder Koppie.be
